بررسی و سطح بندی وضعیت پایداری توسعه در شهرستان های استان لرستان

وجود ناپایداری های بارز میان مناطق همواره محققّین را بر آن داشته تا با استفاده از آمار و اطلاعات موجود و اتخاذ روش ها و تکنیک های مناسب به تحلیل این عدم تعادل فضایی و ناپایداری پرداخته و روشنگر میزان ناپایداری ها و همچنین سطح بندی وضعیت پایداری مناطق از حیث برخورداری ها و نهایتاً شناخت علل تفاوت ها باشند. بر همین اساس پژوهش حاضر بر آن بوده است، که با روش توصیفی- تحلیلی و کمی جهت شناسای وضعیّت پایداری توسعه در شهرستان های استان لرستان با استفاده از آخرین آمار موجود در دسترس، شاخص های گوناگون را در قالب 5 مولفه اصلی توسعه پایدار (اکولوژیک، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیربنایی) مورد مطالعه قرارداده و جهت تجزیه و تحلیل داده ها و معیارهای مورد مطالعه، از مدل تحلیل چند معیاره vikor استفاده شده است. نتایج بدست آمده از تحلیل حاکی از این است که شهرستان های استان، ارقام متمایزی را کسب نموده اند (ارقامی بین 0 و 1). نتایج نشان می دهد که در مجموع شاخص های مورد مطالعه شهرستان خرم آباد در سطح اول دارای وضعیت پایدار، شهرستان بروجرد در مقام دوم و با فاصله اندکی از شهرستان خرم آباد نسبت به دیگر شهرستان ها در سطح وضعیت خیز به سمت پایداری (پایدار بالقوه)، شهرستان سلسله در جایگاه سوم استان و در وضعیت نیمه پایدار یا پایداری متوسط و شهرستان های ازنا، دورود، کوهدشت، الیگودرز، پل دختر و دلفان به ترتیب در جایگاه چهارم، پنجم، ششم، هفتم، هشتم و نهم استان قرار دارد که این شهرستان ها نیز با موقعیّت مشابه در وضعیت خیز به سمت نیمه پایداری هستند (هیچ شهرستانی در سطح ناپایدار در مجموع شاخص ها وجود ندارد). از بعد دیگر با بررسی شاخص ها و نماگرهای پایداری در سطح استان مشاهده می شود که وضعیت شاخص اقتصادی و زیربنایی-زیرساختی در سطح خیز به سمت نیمه پایداری یا حالت نیمه پایدار بالقوه، شاخص های اجتماعی و فرهنگی در سطح نیمه پایدار یا حالت پایدار متوسط و شاخص اکولوژیک در سطح خیز به سمت پایداری یا پایدار بالقوه قرار دارند، در بعد استانی و در مجموع شاخص ها، کل استان با ارزش 4120/. مقدار vikor در وضعیت نیمه پایدار (پایدار متوسط) و وضعیت ci در حال توسعه قرار دارد. در انتها با مشخص شدن میزان تفاوت در سطوح پایداری توسعه و جایگاه هر یک از شهرستان ها در سطح استان، بایستی با اتخاذ برنامه های توسعه ای نسبت به بهبود وضعیت شهرستان های محروم اقدام شود. برای شهرستان هایی که خیز به سمت نیمه پایداراند برنامه های ضربتی و کوتاه مدت برای خروج از مشکلات و ناپایداری ضروری است، در این برنامه ریزی ها شهرستان های دلفان، پل دختر، الیگودرز، کوهدشت، دورود و ازنا به ترتیب در اولویّت قرار می گیرد. شهرستان های نیمه پایدار (سلسله) و خیز به سمت پایداری (بروجرد) نیازمند برنامه های میان مدت اند و شهرستان هایی پایدار نیازمند برنامه های بلندمدت که در اولویت بندی برنامه ریزی ها در ردیف آخر قرار می گیرند، که این امر نیازمند توجه جدّی مدیران محلی و ملی به برنامه ریزی های منسجم، ترفیع نماگرهای توسعه با تاکید بر ابعاد پایداری و حرکت در جهت نیل به برنامه ریزی منطقه ای متناسب با پتانسیل ها، امکانات و محدویت های هر منطقه در سطح استان می باشد.